Sensorisch spel: goud voor de ontwikkeling van je kindje

Sensorisch spel – of zintuiglijk spel – is zoveel meer dan gewoon lekker spelen. Het is een geweldige manier voor je kindje om de wereld te ontdekken met z’n eigen lijfje. Door te voelen, horen, ruiken, proeven en kijken, maken baby’s en peuters kennis met alles om hen heen. En dat doen ze niet alleen met veel plezier, maar ook op een manier die hun ontwikkeling echt een boost geeft. In deze blog vertel ik waarom sensorisch spel zo waardevol is, vanaf wanneer je ermee kunt starten en geef ik leuke voorbeelden voor elke leeftijdsfase. Sensorisch spel is geweldig voor baby’s en peuters! (later natuurlijk ook)
Wat is sensorisch spel?
Sensorisch spel is elk spel waarbij één of meerdere zintuigen geprikkeld worden. Denk aan voelen aan verschillende texturen, luisteren naar geluiden, kijken naar kleurcontrasten of spelen met materialen zoals water, gel, zand of rijst. Sensorisch spel hoeft niet ingewikkeld te zijn – juist eenvoudige activiteiten kunnen al veel impact hebben op de ontwikkeling van jonge kinderen. Je kan het dus zo groot maken als je zelf wil.
Waarom is sensorisch spel belangrijk?
1. Stimuleert de hersenontwikkeling
Elke keer dat je kindje iets nieuws voelt, ziet of hoort, maken de hersenen nieuwe verbindingen aan. Hoe vaker die zintuigen geprikkeld worden, hoe sterker het netwerk in de hersenen wordt. Dit legt een stevige basis voor alles wat later komt: leren praten, logisch nadenken, oorzaak-gevolg begrijpen en zelfs rekenen en lezen. Door sensorisch spel worden de hersenen als het ware klaargestoomd voor alle toekomstige vaardigheden.
2. Versterkt de fijne en grove motoriek
Wanneer je kindje grijpt naar een pompon, schept met een lepel of met zijn vingertjes in gekleurde rijst woelt, oefent hij de fijne motoriek. Denk aan pincetgreep, handcontrole en vingerkracht. Bij grotere bewegingen zoals gooien, gieten of kliederen met water wordt de grove motoriek aangesproken. Deze vaardigheden zijn essentieel voor latere handelingen zoals zelfstandig eten, tekenen of aankleden.
3. Bevordert zelfvertrouwen en zelfstandigheid
Sensorisch spel moedigt aan om zelf te proberen, te ontdekken en fouten te maken. En als iets lukt – zoals een doekje uit een doos trekken of een vormpje vinden dat past – voelt dat als een echte overwinning. Zulke succesmomentjes dragen bij aan een positief zelfbeeld en vergroten de motivatie om nieuwe dingen te proberen.
4. Ondersteunt emotionele regulatie
Spelen met zachte materialen, herhalende bewegingen of rustgevende geluiden helpt kinderen om tot rust te komen. Sensorisch spel werkt kalmerend, vooral voor kindjes die snel overprikkeld zijn. Het geeft structuur, voorspelbaarheid en helpt bij het verwerken van prikkels. Ook leren kinderen door dit spel gevoelens herkennen en ermee omgaan.
5. Stimuleert taalontwikkeling
Als jij tijdens het spelen benoemt wat je kindje ziet of voelt (“Dat voelt zacht als een wolkje!”, “Hoor je dat knisperen?”), leert je kindje woorden koppelen aan ervaringen. Dit vergroot niet alleen de woordenschat, maar ook het begrip. Het maakt taal levendig en betekenisvol, en dat legt de basis voor goede communicatie later.
Wanneer kun je hieraan beginnnen?
Nu! Vanaf de geboorte! Natuurlijk pas je de materialen en intensiteit aan aan de leeftijd van je kleintje. Een baby van 2 maanden kan al veel beleven aan contrastkaarten of een zacht doekje met textuur of geuren. Vanaf 6 maanden kun je spelen met voelzakjes, watermatten of een rijstfles. Naarmate je kindje ouder wordt, kun je de materialen en moeilijkheidsgraad steeds meer gaan uitbreiden.
Voorbeelden:
0-6 maanden:
Zachte knisperdoekjes
Licht- en schaduwspel
Contrasterende zwart-wit kaarten
Spiegels
- veertjes massage
6-12 maanden:
Sensorische flesjes met rijst of water en glitters
Zakjes met gel, pasta of schuim
Voelboeken of lapjes met verschillende texturen
Gekleurde sjaaltjes uit een doos trekken
- Zakjes/ sokjes met veilige geuren
1-2 jaar:
Scheppen in gekleurde rijst
Spelen met water, ijs of zand
Sensorische bakken met natuurlijke materialen zoals bladeren of dennenappels
Verven met vingers of kwasten
- Chiazaad pudding
2-4 jaar:
Klei of zoutdeeg
Geuren raden met geurpotjes
Spiegels met voelmaterialen combineren
Spelen met scheerschuim of gekleurde gel
- Wasstraat maken met net modder, zeep, water en autos/speelgoed
Tips voor veilig spelen
Speel altijd onder toezicht, zeker bij kleine onderdelen of jonge kindjes. Er bij blijven is een MUST!
Gebruik eetbare materialen voor baby’s die alles in de mond stoppen. Denk hierbij aan zand maken van crackers of schuim maken van kikkererwten sap.
Begin met korte momenten en bouw het rustig op. Kijk goed naar je kleintje. Begint het baldadig te worden? Rond het dan af.
Gebruik een speelkleed of lage bak om alles binnen de perken te houden. Je kan er ook een grote handdoek onderleggen.
Tot slot
Sensorisch spel is dus echt een aanrader. Of je nu een klein budget hebt of juist wat extra’s kunt uitgeven: er zijn eindeloos veel mogelijkheden. Heb je ijsblokjes in huis? Vries er een paar kleine speeltjes in en je hebt zo een superleuk (en gratis!) spel klaarstaan. Wil je het wat uitgebreider aanpakken, dan kun je materialen en decoratie toevoegen zoals gekleurd zand, lepels, bakjes of geurende elementen.
Kortom: sensorisch spel is veelzijdig, leerzaam en vooral heel leuk.
Ik wens jullie veel speel- en kliederplezier!
Geschreven door: Leonie Giacomini (18-04-2025)